Na het opstellen door de Vlaamse overheid van eindtermen en kwalificatiestructuren, zoals de Vlaamse kwalificatiestructuur, is het onderwijsveld aan zet om leerdoelen op te stellen en deze te concretiseren in leerplannen of curricula.
In de Vlaamse kwalificatiestructuur zijn de kwalificaties ondergebracht op 8 niveaus, van basisonderwijs tot universiteit. Dat bevordert de transparantie en uitwisselbaarheid van kwalificaties in het opleidingslandschap en op de arbeidsmarkt.
Er zijn beroepskwalificaties en onderwijskwalificaties. Een beroepskwalificatie bepaalt wat je moet kennen en kunnen om een bepaald beroep uit te oefenen. Een onderwijskwalificatie geeft weer wat je moet kennen en kunnen om verdere studies aan te vatten, te functioneren in onze maatschappij of een bepaald beroep uit te oefenen.
zie: http://vlaamsekwalificatiestructuur.be/wat-is-vks/kwalificatieniveaus/
https://www.kwalificatiesencurriculum.be/veelgestelde-vragen-over-onderwijsdoelen
Op de website van de Vlaamse Overheid https://onderwijsdoelen.be vind je alle basiscompetenties, eindtermen, eindtermen basisgeletterdheid, ontwikkelingsdoelen, specifieke eindtermen en uitbreidingsdoelen die gelden in het basisonderwijs, secundair onderwijs, deeltijds kunstonderwijs, volwassenenonderwijs en hoger onderwijs. De overheid heeft resoluut gekozen om de nieuwe eindtermen voor het secundair onderwijs te ordenen met de taxonomie van Bloom. Impliciet wordt een onderwijsvisie met deze benadering gedissemineerd in de onderwijspraktijk. Over de wetenschappelijke kritieken op deze taxonomie wordt geen gewag gemaakt. Je kan je visie op taxonomieën aanscherpen met volgende bijdragen.
https://www.teachthought.com/learning/misconceptions-about-blooms-taxonomy/
https://pedrodebruyckere.blog/2017/04/17/een-wat-langer-stuk-over-de-taxonomie-van-bloom/
https://van12tot18.nl/taxonomie-n-nuttige-ordeningsprincipes
In een behavioristische visie op leren en instructie wordt een grote nadruk gelegd op het expliciteren van leerdoelen. Vorige eeuw kregen vanaf de jaren zestig taxonomieën van leerdoelen een grote bekendheid. Het begrip taxonomie betekent etymologisch gezien: taxis = ordening en nomos = wet. Een taxonomie is een structurering gebaseerd op een theoretische basis om leerdoelen te ordenen. Zie: Martin Valcke, Onderwijskunde als ontwerpwetenschap. Een inleiding voor ontwikkelaars van instructie en voor toekomstige leerkrachten. Gent, Academia Press, 2010, XIII + 699 p.
De taxonomie van Bloom is een mijlpaal in de onderwijskunde. De oorspronkelijke versie (1956) heeft updates gehad en is nog steeds populair. Zo verscheen naar aanleiding van de nieuwe eindtermen voor het secundair onderwijs een publicatie om leerplannen van operationele leerdoelen te voorzien. Zie: Ingrid Molein, Eef Rombaut, Tine Van Severen (2018), De taxonomie van Bloom in de klas. Pelckmans, Antwerpen, 276 p. Deze editie werd in de nieuwe versie (juni 2020) aangevuld met twee domeinen: het affectieve en het psychomotorische domein.
Een taxonomie is relevant voor elke component in een didactisch model, zoals bijvoorbeeld de componenten in het Model Didactische Analyse van prof. Van Gelder, om een structuur en ordening te brengen. De beginsituatie verkennen, werkvormen situeren, evaluaties uitwerken kunnen aan transparantie winnen door deze te koppelen aan de taxonomie van leerdoelen in elk curriculum. Een voorbeeld is volgend overzicht van ICT tools dat we eerder hebben besproken. Zie : https://www.interactum.be/26-critical-thinking-tools-aligned-with-blooms-taxonomy/
B. Stam, Het model Didactische Analyse als hulpmiddel. https://www.digibron.nl/viewer/collectie/Digibron/id/c730f8ba998cab7bb16b19cf5543caa3
https://natuurkundedidactiek.nl/wp-content/uploads/sites/224/2017/03/hbnd-w-02-04-INF-1-model-DA.pdf
Minder verspreid maar daarom niet minder interessant is de taxonomie die werd opgesteld door A. De Block en J. Heene (UGent). Aanvankelijk was deze taxonomie ontworpen voor het cognitieve domein maar nadien herwerkt om toepasbaar te zijn op andere domeinen. In dit model worden drie dimensies onderscheiden.
- Inhoudsdimensies (kennisinhouden, vaardigheden, attitudes) De verschillende inhoudscategorieën helpen bij het selecteren van de leerinhouden die men in een instructie-situatie nodig heeft. Deze ordening is toepasbaar op alle kennisdomeinen en omvat feiten, begrippen, relaties, structuren, methoden of vaardigheden en attitudes.
- Gedragsdimensies zijn fasen in een leerproces waarbij het hoogste gedragsniveau het streefdoel is. (weten, inzien, toepassen, integreren)
- Transferkringen (leereffecten) hebben betrekking op de mate van toepasbaarheid van de inhouden in één specifiek of in meerdere kennisgebieden.
Deze taxonomie wordt ook de kubus van De Block genoemd.
Zie: A. De Block & J. Heene (1987). Inleiding tot de algemene didactiek. Antwerpen, Standaard Educatieve Uitgeverij.
Samenvatting over de kubus van De Block: https://www.verkeyn.net/download/didmodel.pdf